Manual of the Loneliness Scale 1999
(Updated from the printed version: 12-11-2019)

Jenny de Jong Gierveld & Theo van Tilburg
VU University, Faculty of Social Sciences, Department of Sociology

Contents

1 Preliminary remarks
2 The scale items
3 Loneliness model
4 Development of the scale
5 Psychometric properties
6 Methodological and substantial concerns
7 Processing the scale data
8 A short scale
9 References other than in Appendix 4
10 Reviews
Appendix 1 Requested background data for the purpose of validation studies
Appendix 2 Averages for the Loneliness Scale, controlled for sex and age, for face-to-face interviewing of an older Dutch population, based on three-category dichtomized item scores. Deviations for mailed questionnaires, based on five-category dichtomized item scores
Appendix 3 Percentiles for the Loneliness Scale scores for various subsamples; face-to-face interviewing with three answering possibilities among older adults (aged 54-89) living independently
Appendix 4 Reports of research projects in which the Loneliness Scale has been applied

© Vrije Universiteit Amsterdam

Updated from the printed version: de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1999). Manual of the loneliness scale. VU University Amsterdam, Department of Social Research Methodology (ISBN 90-9012523-X). A hard copy is to obtain from the authors.

Acknowledgement
The Ministry of Health, Welfare and Sports financially supported the revision of this manual.

Correspondence address
Prof. dr. J. de Jong Gierveld, Prof. dr. T.G. van Tilburg
VU University Amsterdam
Faculty of Social Sciences
De Boelelaan 1081, NL-1081 HV Amsterdam, The Netherlands
Phone (van Tilburg): (+31) 20 - 598 6870; Telefax: (+31) 20 - 598 6810
E-mail: Gierveld at nidi.nl, T.G.van.Tilburg at vu.nl

1 Preliminary remarks

The Loneliness Scale was developed by De Jong Gierveld and colleagues. See for a program overview De Jong Gierveld (1989). The scale is available for scientific research programs, under the following conditions:
a. The source of the scale should be mentioned, i.e. this manual, or De Jong Gierveld & Kamphuis (1985) for the 11-tem version; De Jong Gierveld & Van Tilburg (2006 or 2008) for the 6-item version; or Van Tilburg & De Jong Gierveld (1999) for the cut-off in the 11-item scale.
b. The scale may be used in survey research (by means of face-to-face interviews, telephone interviews, self-administered (mail) questionnaires, as well as in electronic data collection).
c. The scale is designed for application in scientific survey research only. It should not be applied as a diagnostic test in an individual context (e.g., for examination purposes), or in the public domain to report scale scores to individuals.
 De schaal is ontwikkeld voor gebruik in wetenschappelijk onderbouwd vragenlijstonderzoek. Het gebruik van de scores in dit soort onderzoek is bijvoorbeeld gericht op het berekenen van een gemiddelde score over honderden of duizenden ondervraagden. Hoewel de instrumenten zorgvuldig zijn ontworpen en veel onderzoek is verricht naar hun bruikbaarheid is niet bekend of ze ook toepasbaar zijn voor het bepalen van het al dan niet eenzaam zijn van afzonderlijke personen. Daarom is het niet toegestaan deze instrumenten voor zo'n toepassing te gebruiken.

2 The scale items

The scale may be used in face-to-face interviews, telephone interviews, self-administered (mail) questionnaires, as well as in electronic data collection. We recommend that the scale be presented somewhere in the middle of the interview or questionnaire; that is, at a moment when a considerable degree of self-disclosure from the respondents may be expected. Ideally, questions about characteristics of the respondents' networks of social relationships should precede the scale items.

The scale consists of 11 items; six are formulated negatively and five are formulated positively. The items are sometimes preceded by a short introduction.

English

Dutch

 

Please indicate for each of the 11 statements, the extent to which they apply to your situation, the way you feel now. Please, circle the appropriate answer.

Wilt u van elk van de volgende uitspraken aangeven in hoeverre die op u, zoals u de laatste tijd bent, van toepassing is? Omcirkel het antwoord dat op u van toepassing is.

1

There is always someone I can talk to about my day-to-day problems

Er is altijd wel iemand in mijn omgeving bij wie ik met mijn dagelijkse probleempjes terecht kan

2

I miss having a really close friend

Ik mis een echt goede vriend of vriendin

3

I experience a general sense of emptiness

Ik ervaar een leegte om me heen

4

There are plenty of people I can lean on when I have problems

Er zijn genoeg mensen op wie ik in geval van narigheid kan terugvallen

5

I miss the pleasure of the company of others

Ik mis gezelligheid om me heen

6

I find my circle of friends and acquaintances too limited

Ik vind mijn kring van kennissen te beperkt

7

There are many people I can trust completely

Ik heb veel mensen op wie ik volledig kan vertrouwen

8

There are enough people I feel close to

Er zijn voldoende mensen met wie ik me nauw verbonden voel

9

I miss having people around me

Ik mis mensen om me heen

10

I often feel rejected

Vaak voel ik me in de steek gelaten

11

I can call on my friends whenever I need them

Wanneer ik daar behoefte aan heb kan ik altijd bij mijn vrienden terecht

 

French

Italian

 

Sono finite le domande sul suo passato. Ora seguono 11 affermazioni sulle sue attuali esigenze. Vuole dirmi, per ognuna di queste, se la condivide e quanto? Può rispondere solo con 'no' 'più o meno' o 'si'.

1

Quando ho un problema c'è sempre un vicino con cui posso parlarne

2

Mi manca un buon amico o una buona amica

3

Vous éprouvez un sentiment général de vide

Mi sento solo

4

Vous pouvez vous appuyer sur suffisamment de personnes en cas de problème

Ci sono diverse persone a cui posso rivolgermi in caso di necessità

5

Mi manca un'atmosfera calda ed accogliente

6

Penso di avere pochi conoscenti

7

Il y a beaucoup de personnes sur lesquelles vous pouvez vraiment compter

Ci sono tante persone di cui mi posso fidare completamente

8

Il y a suffisamment de personnes dont vous vous sentiez proche

Ci sono diverse persone a cui mi sento legato

9

Vous ne vous sentez pas suffisamment entourée

Mi manca la presenza di altre persone intorno a me

10

Vous sentez souvent exclue par les autres

Spesso mi sento abbandonato

11

Posso andare dai miei amici ogni volta che voglio

 

German

Polish (Grygiel, Humenny, Rebisz, Switaj, & Sikorska-Grygiel, 2011)

 

1

Es gibt immer jemanden in meiner Umgebung, mit dem ich die alltäglichen Probleme besprechen kann

Zawsze jest ktoś z kim mogę porozmawiać o codziennych problemach

2

Mir fehlt eine richtig gute Freundin / ein richtig guter Freund

Brak mi naprawdę bliskiego przyjaciela

3

Ich fühle eine allgemeine Leere

Doświadczam ogólnej pustki

4

Es gibt genug Menschen, auf die ich mich bei Problemen stützen kann

Jest wiele osób, na których mogę polegać gdy mam problemy

5

Ich vermisse Geborgenheit und Wärme

Brak mi towarzystwa innych ludzi

6

Ich finde, daß mein Freundes- und Bekanntenkreis zu klein ist

Czuję, że mam zbyt ograniczony krąg przyjaciół i znajomych

7

Ich kenne viele Menschen, auf die ich mich wirklich verlassen kann

Jest wiele osób, którym mogę całkowicie zaufać

8

Es gibt genügend Menschen, mit denen ich mich eng verbunden fühle

Jest wystarczająco dużo osób, z którymi czuję się blisko związany

9

Ich vermisse Menschen um mich herum

Brakuje ludzi wokół mnie

10

Ich fühle mich oft im Stich gelassen

Często czuję się odrzucony

11

Wenn ich es brauche, sind meine Freunde immer für mich da

Mogę liczyć na przyjaciół gdy tylko tego potrzebuję

Possible answers are "yes!", "yes", "more or less", "no", "no!" ( "ja!", "ja", "min-of-meer", "nee", "nee!"). When face-to-face interviews or telephone interviews are conducted, it may be sufficient to offer the respondents only the answers "yes", "more or less" and "no".

In self-administered questionnaires an example may be added between the introduction and the items:

The following statement serves as an example: "There is actually no one with whom I would want to share my joy or sorrow". If you experience these feelings in exactly the same way, please circle the answer yes! as shown below"

 Een voorbeeld bij de uitspraak: "Ik voel dat ik met nogal veel mensen goed kan opschieten". Stel, u herkent deze gevoelens ook precies zo bij uzelf, dan omcirkelt u het antwoord Ja! op de volgende manier:

(Add the example item, add the possible answers and circle yes!)

3 Loneliness model

The development and testing of an explanatory loneliness model were described in De Jong Gierveld (1987); see also De Jong Gierveld (1998). The model is based on the so-called cognitive theoretical approach to loneliness. Characteristic of this approach to loneliness is the emphasis on the discrepancy between what one wants in terms of interpersonal affection and intimacy, and what one has; the greater the discrepancy, the greater the loneliness. Background characteristics (such as marital status, sex and living arrangements), descriptive characteristics of the social network, number and frequency of contacts with network members, and personality and health were identified as important loneliness-provoking factors. Other factors were found to be of crucial importance as well, such as social norms and values, expectations of support associated with certain relationships, and the positive or negative evaluation of the network of relationships-as-realized.

4 Development of the scale

The conceptualization of loneliness drew upon the cognitive approach to loneliness. In this approach, loneliness is seen as a subjective experience and is, as such, not directly related to situational factors. Loneliness, or subjective social isolation, is defined as a situation experienced by the participant as one where there is an unpleasant or inadmissible lack of (quality of) certain relationships. The importance of social perceptions and evaluations of one's personal relationships is emphasized. Loneliness includes situations where the number of existing relationships is smaller than desirable or acceptable, as well as situations where the intimacy wished for has not been realized (De Jong Gierveld, 1989).
Originally, a 34-item multidimensional scale of loneliness (De Jong Gierveld, 1984, 1985; De Jong Gierveld & Raadschelders, 1982) was developed. In developing the scale, the researchers started with a content analysis of accounts written by 114 lonely people about their experiences. Next, items derived from the accounts were tested in a pilot investigation under 59 women and men. A revised set of items was included in a questionnaire which was administered by means of semi-structured face-to-face interviews with 556 women and men. Because this 34-item scale was found to primarily measure severe feelings of loneliness, changes were made. An 11-item unidimensional scale was developed on the basis of 30 items, using data of unemployed, disabled, and employed men and women. The data were gathered by a self-administered questionnaire given to the respondents at the end of a face-to-face interview. The scale: (1) assessed severe feelings of loneliness as well as less intense loneliness feelings; (2) consisted of negative as well as positive items; and (3) represented a latent continuum of deprivation. In addition, the scale met the criteria of the dichotomous logistic Rasch model (De Jong Gierveld & Kamphuis, 1985).

5 Psychometric properties

Typically, a scale reliability in the 0.80 to 0.90 range is observed (Cronbach's alpha or rho). The homogeneity of the scale varies across studies, with Loevingers' H typically in the 0.30 to 0.50 range (higher when mail questionnaires were applied than in face-to-face interviewing), which is sufficient, but not very strong. Details of psychometric properties of the scale were reported in a number of studies (see Appendix 4; see for an overview until 1991, König-Zahn, Furer & Tax, 1994). The scale is discussed in Shaver and Brennan (1991).

6 Methodological and substantial concerns

Differential item functioning (DIF, also referred to as robustness). The results of a study by De Jong Gierveld & Van Tilburg (1987) showed that the reliability and construct validity of the scale were sufficient in five research projects (using self-administered paper questionnaires as well as face-to-face interviews). Though not analyzed systematically, the different modes of data collection did not seem to influence the mean score of the scale. Striking similarities in mean scale scores (theoretical range 0-11) were found among people in comparable population categories (also see De Jong Gierveld & Van Tilburg, 1989). For example, among those who nominated their partners as their primary confidant and rated the relationship with that person as very intimate, the mean scale scores ranged from 1.9 to 2.1. The differences across the studies were not significant. Among those whose partner relationship did not meet the intimacy criteria, the mean scale scores ranged from 2.8 to 3.4. Again, the differences across the studies were not significant. Comparisons within each of the studies showed significant differences based on the intimacy of the partner relationship. Among those without a partner (who were either living on their own or were heads of single-parent households) the mean scale scores ranged from 3.2 to 4.1. For these respondents a number of significant differences were found across the various studies. The observed differences are probably attributable to the large degree of heterogeneity within that population category. Within each of the studies, the mean scale score of the respondents without a partner was significantly higher than that of the respondents with a partner, regardless of the reported intimacy of the relationship.
Data on the scale were re-analyzed to investigate the robustness of the scale (defined as invariance of item non-response, inter-item (scale) homogeneity, person scalability, item p-values and scale means) (Van Tilburg & De Leeuw, 1991). The data were taken from six surveys. Variegated data collection procedures were used: three surveys with self-administered paper questionnaires, two surveys with face-to-face interviews, and one survey with so-called teleinterviews. In order to compare the properties of the loneliness scale, a relatively homogeneous category of respondents was selected: women between the ages of 25 and 65, who were living without a partner. An examination of the scale with regard to robustness showed that it was not robust for all five aspects. No evidence was found for the assumption that the use of a self-administered questionnaire would lead to high item non-response, higher than when using other data collection procedures. It was also assumed that in self-administered questionnaires or teleinterviews a better inter-item homogeneity and a better person scalability would be found than in studies with face-to-face interviews. The results were in line with this assumption. Further, it was believed that the absence of an interviewer would result in greater self-disclosure by the respondents and therefore in higher scale means. No supporting evidence was found for this assumption. In general, the results showed that the loneliness scale met the psychometric requirements of item non-response, scale homogeneity and person scalability.
In a study by De Leeuw (1992), three methods of survey research –face-to-face interviews, telephone interviews and mail questionnaires– were compared. Adjusted for a number of factors, the highest mean score was observed for the mail questionnaires (3.4), which differed from the mean scores for the face-to-face and telephone interviews (2.6 and 2.7, respectively). The explained variance was only .014.
In the previous studies, data collected with self-administered questionnaires and with face-to-face interviews were compared among different respondents. In the research programs "Living arrangements and social networks of older adults" (LSN; Knipscheer et al., 1995) and "Longitudinal Aging Study Amsterdam" (LASA; Deeg, Knipscheer & Van Tilburg, 1993) different types of data collection were conducted among a subsample of 333 respondents. Three answering categories were applied in the face-to-face interviews. In the self-administered questionnaires, five answering categories were applied. For most of the respondents (n = 281), the sequence of the types of data collection was face-to-face, self-administered, face-to-face, self-administered, face-to-face, which seems to be an ideal design for comparing the two modes. In a multilevel regression analysis, controlling for the effect of time, the unstandardized regression coefficient (B) for the mode was 0.77 with a standard error of 0.08, indicating that there was a significantly higher loneliness score when self-administered questionnaires were used.
We may conclude that different modes of data collection, including a different number of answering categories, influence the mean score of the scale. This is in line with the observation by Sudman & Bradburn (1974) that, compared with interviews, the more anonymous and private setting in which mail surveys are completed, reduces the tendency of respondents to present themselves in a favorable light.

Unidimensionality. As reported above, the homogeneity of the scale is not very strong. When searching for more homogeneous subscales, two factors emerge (De Jong Gierveld & Van Tilburg, 1991, 1992; Van Baarsen, 2001; Van Tilburg, 1988). The first, most homogeneous factor is the subscale of the negative items, the second is the subscale of the positive items. A subscale consisting of only negatively, or only positively formulated items may elicit response bias via either nay saying or yeah saying of the respondents. However, it may also be argued that these two factors reflect the dimensions of emotional and social loneliness, respectively, as suggested by Weiss (1973). In a study conducted by De Jong Gierveld & Van Tilburg (1999), the subscales were used. They conclude that "the 11-item scale, a combination of the positive and negative subscales, has been frequently used in survey research and has been tested for response bias and controlled for unidimensionality and homogeneity of the total set of items. Depending on the research question of the study under consideration, we recommend the selection of either the positive and negative subscales separately, or the use of the 11-item loneliness scale."

Dichotomizing the item scores. In developing the scale, item response models like Rasch and Mokken (MSP) were applied to evaluate the homogeneity of the scale. In view of the available computer programs we had to dichotomize the item scores. New releases of the computer programs allow multi-categorical item scores. However, the results of an analysis based on the data of 4,045 older adults, collected within the LSN research program using face-to-face interviews, showed that the scale scores (range 0-11) based on dichotomized item scores and the scale scores (range 11-33) computed as the sum of the three-category item scores correlated very strongly (r = 0.97). Furthermore, the results of an analysis based on the data of 2,976 adults aged 18 and older, also collected within the LSN research program but using self-administered questionnaires, showed that the scale scores (range 0-11) based on dichotomized item scores and the scale scores (range 11-55) computed as the sum of the five-category item scores correlated strongly (r = 0.87). A research project on the homogeneity of the scale based on the multi-category item scores is in progress. For the time being, we prefer the scale score based on dichotomous item scores, which facilitates comparison of the results with those of earlier studies.

Norm scores. Norm scores were developed for an older Dutch population. These scores were derived from the scale scores for several subpopulations (the averages are presented in Appendix 2) and were based on three-category dichotomized item scores. The data were collected in face-to-face interviews. The lowest average loneliness scores (1.0) were observed among older adults living with a partner and having a large personal network, and the highest average loneliness scores (4.9) were observed among single divorced older adults with a small network. The norm scores are given as percentile scores for various subcategories of elderly people (Appendix 3) and are computed as (cumulative frequency – 1/2 frequency) x 100 / N.

Cutting scores. In a study by Van Tilburg & De Jong Gierveld (1999), cutting scores for the oral data on the loneliness scale were based on the individuals' self-assessed levels of loneliness. More than would be the case with arbitrary cutting scores, this is in keeping with the individuals' own perceptions. Based on cutting scores of 3 (to distinguish between lonely people and not lonely people), 9 (between severely or quite lonely people and others) and 11 (between severely lonely people and others), the figures showed that 68% of the elderly in the Netherlands are not lonely, 28% are moderately lonely, 3% are quite lonely and 1% are extremely lonely. The proposed cutting scores are tentative ones. This classification has yet to prove its worth in actual practice. In addition, cutting scores are related to the specific culture and point in time.

Comparison with the UCLA-loneliness scale. De Jong Gierveld & Van Tilburg (1991, 1992) have conducted a study among Dutch older adults in which the scores on the Loneliness Scale were compared with the well-known UCLA-loneliness scale (Russell, 1996; Russell, Peplau & Cutrona, 1980). The results showed that the Loneliness Scale was sufficiently reliable, but insufficiently homogeneous (see above), while the UCLA-loneliness scale did not prove to be a scale. The positive subscale of the Loneliness Scale correlated strongly with a 7-item subscale of the UCLA-loneliness scale. The negative subscale of the Loneliness Scale correlated relatively strongly with direct measures of loneliness, while the positive subscale of the Loneliness Scale and a 7-item subscale of the UCLA-loneliness scale correlated moderately with the direct measures. In a study by Gerritsen (1997) among Dutch young adults, a strong correlation was observed between the Loneliness Scale and the UCLA-loneliness scale. Both correlated more or less equally with two single, direct questions on loneliness.

7 Processing the scale data

Manually
By using the statistical package SPSS
Cut-off points: See Cut-off points for the De Jong Gierveld loneliness scale

Processing the scale data manually
Step 1
Count the neutral and positive answers ("more or less", "yes", or "yes!") on items 2, 3, 5, 6, 9, 10. This is the emotional loneliness score.
Count the missing values (i.e., no answer) on items 2, 3, 5, 6, 9, 10. This is the missing emotional loneliness score.
Count the neutral and negative ("no!", "no", or "more or less") answers on items 1, 4, 7, 8, 11. This is the social loneliness score.
Count the missing values (i.e., no answer) on items 1, 4, 7, 8, 11. This is the missing social loneliness score.
Step 2
Compute the total loneliness score by taking the sum of the emotional loneliness score and the social loneliness score.
Step 3
The emotional loneliness score is valid only if the missing emotional loneliness score equals 0.
The social loneliness score is valid only if the missing social loneliness score equals 0.
The total loneliness score is valid only if the sum of the missing emotional loneliness score and the missing social loneliness score equals 0 or 1.
Step 4
If desired, the total loneliness score can be categorized into four levels: not lonely (score 0, 1 or 2), moderate lonely (score 3 through 8), severe lonely (score 9 or 10), and very severe lonely (score 11).


Stap 1
Tel het aantal neutrale en positieve antwoorden ("min of meer", "ja", of "ja!") op de items 2, 3, 5, 6, 9, 10. Dit is de emotionele eenzaamheidsscore.
Tel het aantal keren dat niet geantwoord is op de items 2, 3, 5, 6, 9, 10. Dit is de missende emotionele eenzaamheidsscore.
Tel het aantal neutrale en negatieve antwoorden ("min of meer", "nee", of "nee!") op de items 1, 4, 7, 8, 11. Dit is de sociale eenzaamheidsscore.
Tel het aantal keren dat niet geantwoord is op de items 1, 4, 7, 8, 11. Dit is de missende sociale eenzaamheidsscore.
Stap 2
Berekende de totale eenzaamheidsscore als de optelling van de emotionele eenzaamheidsscore en de sociale eenzaamheidsscore.
Stap 3
De totale eenzaamheidsscore is alleen geldig wanneer de optelling van de missende emotionele eenzaamheidsscore en de missende sociale eenzaamheidsscore 0 of 1 is.
De sociale eenzaamheidsscore is alleen geldig wanneer de missende sociale eenzaamheidsscore 0 is.
De emotionele eenzaamheidsscore is alleen geldig wanneer de missende emotionele eenzaamheidsscore 0 is.
Stap 4
Desgewenst kan de totale eenzaamheidsscore nader ingedeeld worden naar vier niveaus: niet eenzaam (score 0, 1 of 2), matige eenzaamheid (score 3 t/m 8), sterke eenzaamheid (score 9 of 10) en zeer sterke eenzaamheid (score 11).

Processing the scale data by using the statistical package SPSS
The following SPSS syntax commands serve as an illustration (comments are added in italics):

Reading the raw data:
data list file= 'lonely.dat' free / lone1 lone2 lone3 lone4 lone5 lone6 lone7 lone8 lone9 lone10 lone11.
variable labels
 lone1 'There is always someone I can talk to about my day-to-day problems / Er is altijd wel iemand in mijn omgeving bij wie ik met mijn dagelijkse probleempjes terecht kan'/
 lone2 'I miss having a really close friend / Ik mis een echt goede vriend of vriendin'/
 lone3 'I experience a general sense of emptiness / Ik ervaar een leegte om me heen'/
 lone4 'There are plenty of people I can lean on when I have problems / Er zijn genoeg mensen op wie ik in geval van narigheid kan terugvallen'/
 lone5 'I miss the pleasure of the company of others / Ik mis gezelligheid om me heen'/
 lone6 'I find my circle of friends and acquaintances too limited / Ik vind mijn kring van kennissen te beperkt'
 lone7 'There are many people I can trust completely / Ik heb veel mensen op wie ik volledig kan vertrouwen'/
 lone8 'There are enough people I feel close to / Er zijn voldoende mensen met wie ik me nauw verbonden voel'/
 lone9 'I miss having people around me / Ik mis mensen om me heen'/
 lone10 'I often feel rejected / Vaak voel ik me in de steek gelaten'/
 lone11 'I can call on my friends whenever I need them / Wanneer ik daar behoefte aan heb kan ik altijd bij mijn vrienden terecht'/.
formats lone1 to lone11 (f2).

If a respondent has scored two or more missing values, the particular case has to be deleted from the analysis:
count nmissing=lone1 to lone11 (–1).
select if (nmissing lt 2).

For five-category responses and scale scores based on dichotomized item scores:
value labels lone1 to lone11 5 'yes!' 4 'yes' 3 'more or less' 2 'no' 1 'no!' –1 'no answer'.
The five-category responses must be transformed into dichotomous responses. Responses indicating a (certain) feeling of loneliness are assigned a score of one loneliness point. That is, if the response "more or less", "yes", or "yes!" is given to a negatively formulated item (item numbers 2, 3, 5, 6, 9, 10) or if the response "no!", "no", or "more or less" is given to a positively formulated item (item numbers 1, 4, 7, 8, 11), a scale point is assigned. Under this procedure, the "more or less" answers are not considered to be neutral answers, but indicators of loneliness. The other answers are assigned a zero score. Thus, in the case of extreme loneliness, a respondent can score a total of 11 loneliness points. The minimum score is 0. If a respondent has scored one and only one missing value, the response is not considered to be a loneliness indicator; thus no scale point is given for the item.
count lone=lone1 lone4 lone7 lone8 lone11 (1,2,3) lone2 lone3 lone5 lone6 lone9 lone10 (3,4,5).
variable label lone 'loneliness <Scale de Jong Gierveld>'.
value labels lone 0'no loneliness' 11'severe loneliness'.
formats lone (f2).

For three-category responses and scale scores based on dichotomized item scores:
value labels lone1 to lone11 3 'yes' 2 'more or less' 1 'no' –1 'no answer'.
count lone = lone1 lone4 lone7 lone8 lone11 (1,2) lone2 lone3 lone5 lone6 lone9 lone10 (2,3).
variable label lone 'loneliness <Scale de Jong Gierveld>'.
value labels lone 0'no loneliness' 11'severe loneliness'.
formats lone (f2).

For three-category responses and scale scores based on dichotomized item scores, and if emotional and social loneliness are studied as subdimensions of loneliness.
value labels lone1 to lone11 3 'yes' 2'more or less' 1'no' –1'no answer'.
count loneemo = lone2 lone3 lone5 lone6 lone9 lone10 (2,3).
count lonesoc = lone1 lone4 lone7 lone8 lone11 (1,2).
value labels loneemo 0'no loneliness' 6'severe loneliness' -1'missing'.
value labels lonesoc 0'no loneliness' 5'severe loneliness' -1'missing'.
To enhance the comparability of the scale scores, the ranges might be transformed to 0-10:
compute loneemo= truncate(100*(loneemo/6))/10.
compute lonesoc= truncate(100*(lonesoc/5))/10.
value labels loneemo lonesoc 0'no loneliness' 10'severe loneliness' -1'missing'.
A missing value is assigned to the scales if one of the items has a missing value:
count misemo = lone2 lone3 lone5 lone6 lone9 lone10 (-1).
count missoc = lone1 lone4 lone7 lone8 lone11 (-1).
if (misemo>0)loneemo=-1.
if (missoc>0)lonesoc=-1.
variable labels loneemo 'emotional loneliness <Scale de Jong Gierveld>' / lonesoc 'social loneliness <Scale de Jong Gierveld>'.
missing values loneemo lonesoc (-1).
formats loneemo lonesoc (f2).

For five-category responses and scale scores based on multi-category item scores:
value labels lone1 to lone11 5 'yes!' 4 'yes' 3 'more or less' 2 'no' 1 'no!' –1 'no answer'.
missing values lone1 to lone11 (–1).
The remaining missing values are replaced by the sample mean:
rmv /lone1=smean(lone1) /lone2=smean(lone2) /lone3=smean(lone3) /lone4=smean(lone4) /lone5=smean(lone5) /lone6=smean(lone6) /lone7=smean(lone7) /lone8=smean(lone8) /lone9=smean(lone9) /lone10=smean(lone10) /lone11=smean(lone11).
By subtracting the scores on positive items from 6, the scores are reversed:
compute lone= 6–lone1+lone2+lone3+6–lone4+lone5+lone6+6–lone7+6–lone8+lone9+lone10+6–lone11.
variable label lone 'loneliness <Scale de Jong Gierveld>'.
value labels lone 11'no loneliness' 55'severe loneliness'.
formats lone (f4.1).

For three-category responses and scale scores based on multi-category item scores:
value labels lone1 to lone11 3 'yes' 2 'more or less' 1 'no' –1 'no answer'.
missing values lone1 to lone11 (–1).
rmv /lone1=smean(lone1) /lone2=smean(lone2) /lone3=smean(lone3) /lone4=smean(lone4) /lone5=smean(lone5) /lone6=smean(lone6) /lone7=smean(lone7) /lone8=smean(lone8) /lone9=smean(lone9) /lone10=smean(lone10) /lone11=smean(lone11).
compute lone= 4–lone1+lone2+lone3+4–lone4+lone5+lone6+4–lone7+4–lone8+lone9+lone10+4–lone11.
variable label lone 'loneliness <Scale de Jong Gierveld>'.
value labels lone 11'no loneliness' 33'severe loneliness'.
formats lone (f4.1).

For scale scores based on three-category dichotomized item scores, one might use a further categorization of the scale scores, based on cutting scores proposed by Van Tilburg & De Jong Gierveld (1999):
recode lone (0 thru 2=0)(3 thru 8=1)(9,10=2)(11=3) into lonecat.
variable label lonecat '4 categories of loneliness'.
value labels lonecat 0 'not (0-2)' 1 'moderate (3-8)' 2 'severe (9-10)' 3 'very severe (11)'.
formats lonecat (f1).
recode loneemo (0,2=0)(3 thru high=1) into loneemocat.
recode lonesoc (0,2=0)(3 thru high=1) into lonesoccat.
formats loneemocat lonesoccat (f1).
variable label loneemocat 'categories of emotional loneliness' / lonesoccat 'categories of social loneliness'.
value labels loneemocat 0 'not lonely (0-2)' 1 'lonely (2-6)'.
value labels lonesoccat 0 'not lonely (0-2)' 1 'lonely (3-5)'.

8 A short scale

A 6-item version for overall, emotional and social loneliness has been developed because the length of the 11-item version has sometimes rendered it difficult to use the scale in large surveys. The construction and empirically testing is reported in De Jong Gierveld & Van Tilburg (2006). The selected items are:
3. I experience a general sense of emptiness
4. There are plenty of people I can rely on when I have problems
7. There are many people I can trust completely
9. I miss having people around
8. There are enough people I feel close to
10. I often feel rejected
Whether to use the 11-item version or the shortened 6-item version of the loneliness scale is not a neutral decision. Whereas studies detailing the prevalence of loneliness, or in-depth studies of loneliness among certain individuals, as well as research into the changing nature and impact of loneliness after specific life events may benefit from using the 11-item scale, the use of the shortened 6-item loneliness scale may be sufficient in other studies. In both cases, however, the researcher has a reliable and valid measuring instrument at hand, which can be used as a unidimensional overall loneliness measure as well as provide information about the emotional and/or social loneliness situation of respondents.

The SPSS-syntax is:
count lones= lone3 lone9 lone10 (2,3) lone4 lone7 lone8 (1,2).
count mlones= lone3 lone9 lone10 lone4 lone7 lone8 (sys,lo thru -1).
if (mlones>1)lones=-1.
count lonesocs= lone4 lone7 lone8 (1,2).
count mlones= lone4 lone7 lone8 (sys,lo thru -1).
if (mlones>0)lonesocs=-1.
count loneemos= lone3 lone9 lone10 (2,3).
count mlones= lone3 lone9 lone10 (sys,lo thru -1).
if (mlones>0)loneemos=-1.
missing values lones loneemos lonesocs (-1).
formats lones loneemos lonesocs (f2).
variable labels lones 'short loneliness scale (6 items)' / lonesocs 'short social loneliness scale (3 items)' / loneemos 'short emotional loneliness scale (3 items)'.
value labels lones loneemos lonesocs -1'missing'0'no loneliness (low score)'.
add value labels lones 6'severe loneliness (high score)'.
add value labels loneemos lonesocs 3'severe loneliness (high score)'.
recode lones (0 thru 1=0)(2 thru 4=1)(5,6=2) into lonescat.
variable labels lonescat 'categories of loneliness based on six-item scale'.
value labels lonescat 0 'not lonely (0-1)' 1 'moderate lonely (2-4)'2 'severe lonely (5-6)'.
formats lonescat (f2).
recode loneemos (0,1=0)(2,3=1) into loneemoscat.
recode lonesocs (0,1=0)(2,3=1) into lonesocscat.
formats loneemoscat lonesocscat (f1).
variable label loneemoscat 'categories of emotional loneliness' / lonesocscat 'categories of social loneliness'.
value labels loneemoscat 0 'not lonely (0-1)' 1 'lonely (2-3)'.
value labels lonesocscat 0 'not lonely (0-1)' 1 'lonely (2-3)'.

9 References other than in Appendix 4

Deeg, D.J.H., Knipscheer, C.P.M., & van Tilburg, W. (1993). Autonomy and well-being in the aging population: Concepts and design of the Longitudinal Aging Study Amsterdam. Bunnik, The Netherlands: Netherlands Institute of Gerontology.

de Jong Gierveld, J., & Raadschelders, J. (1982). Types of loneliness. In L.A. Peplau & D. Perlman (Eds.), Loneliness: A sourcebook of current theory, research and therapy (pp. 105-119). New York: Wiley.

de Jong Gierveld, J. (1984). Eenzaamheid: Een meersporig onderzoek [Loneliness: A multimethod approach]. Deventer: Van Loghum Slaterus.

de Jong Gierveld, J. (1985). Begripsvorming in symbolisch-interactionistisch perspectief: De ontwikkeling van een operationele definitie van eenzaamheid. In W.A. Arts, H.W.A. Hilhorst, & F. Wester (Eds.), Betekenis en interactie: Symbolisch interactionisme als onderzoeksperspectief (pp. 98-112). Deventer: Van Loghum Slaterus.

de Jong Gierveld, J. (1987). Developing and testing a model of loneliness. Journal of Personality and Social Psychology, 53, 119-128.

de Jong Gierveld, J. (1989). Personal relationships, social support, and loneliness. Journal of Social and Personal Relationships, 6, 197-221.

de Jong Gierveld, J., van Tilburg, T.G., & Dykstra, P.A. (2006). Loneliness and social isolation. In D. Perlman & A. Vangelisti (Eds.), The Cambridge handbook of personal relationships (pp. 485-500). Cambridge, UK: Cambridge University Press.

Grygiel, P., Humenny, G., Rebisz, S., Switaj, P., & Sikorska-Grygiel, J. (2011). Validating the Polish adaptation of the 11-item De Jong Gierveld Loneliness Scale. European Journal of Psychological Assessment.

Knipscheer, C.P.M., de Jong Gierveld, J., van Tilburg, T.G., & Dykstra, P.A. (1995). Living arrangements and social networks of older adults. Amsterdam: VU University Press.

Russell, D.W. (1996). UCLA Loneliness Scale (Version 3): Reliability, validity, and factor structure. Journal of Personality Assessment, 66, 20-40.

Russell, D.W., Peplau, L.A., & Cutrona, C.E. (1980). The revised UCLA loneliness scale. Journal of Personality and Social Psychology, 39, 471-480.

Shaver, P.R., & Brennan, K.A. (1991). Measures of depression and loneliness. In J.P. Robinson, P.R. Shaver, & L.S. Wrightsman (Eds.), Measures of personality and social psychological attitudes (pp. 197-289). San Diego: Academic.

Sudman, S., & Bradburn, N.M. (1974). Response effects in surveys: A review and synthesis. Chicago: Aldine.

Weiss, R.S. (1973). Loneliness: The experience of emotional and social isolation. Cambridge: MIT Press.

10 Reviews

The Committee Test Affairs (Commissie Testaangelegendheden Nederland; COTAN) of the Netherlands Institute of Psychologists (Nederlands Instituut van Psychologen; NIP) assessed the quality of the Loneliness Scale on April 18, 2000 as follows (Documentatie van Tests en Testresearch in Nederland, 2000):

I. Basic assumptions of test construction: 

good

IIa. Quality of the test material:

sufficient

IIb. Quality of the manual:

sufficient

III. Norms:

sufficient

IV. Reliability:

good

Va. Content validity:

sufficient

Vb. Criterium validity:

insufficient due to absence of research

The Dutch GGD’s (regional health services) have the Loneliness Scale adopted (October 2, 2006) as one of their standard assessments of social functioning of older adults. See www.ggdkennisnet.nl.

Appendix 1
Requested background data for the purpose of validation studies 

Identification subsamples

Identificatie deelsteekproeven

Year and months of data collection

Jaar/maanden dataverzameling

Sex

Sekse

Age (or year and month of birth)

Leeftijd (of geboortejaar of -datum)

Official marital status
- unmarried and never married
- married
- divorced (separated)
- widowed

Burgerlijke staat (N.B. zoals in bevolkingsregister opgenomen)
- ongehuwd en nooit gehuwd
- gehuwd
- gescheiden (evt. van tafel en bed)
- weduwstaat

Household composition
- unmarried, living with parent(s)
- living with partner, no children
- living with partner and children
- living with partner in household of different composition
- one-parent family
- living without partner in household of different composition
- living alone

Samenstelling huishouden
- woont ongehuwd bij ouder(s)
- woont met partner, zonder kinderen
- woont met partner en kinderen
- woont met partner in anders samengesteld huishouden
- woont zonder partner, met kinderen (éénoudergezin)
- woont zonder partner in anders samengesteld huishouden
- woont alleen

Residential situation
- living independently
- living in with private person
- home for the elderly, personal care home
- student residence
- independent planned housing, congregate housing (only for elderly persons)
- other

Woonsituatie
- zelfstandig wonend
- inwonend bij particulier
- bejaarden-, verzorgingstehuis
- studentenflat
- aanleunwoning, serviceflat
- overig

Employment status (paid employment)
- no employment history
- employed, >19 hours a week
- employed, <20 hours a week
- disabled
- retired
- other non-employed

Werksituatie (N.B. betreft betaald werk)
- nooit gewerkt
- werkend, >19 uur per week
- werkend, <20 uur per week
- arbeidsongeschikt
- gepensioneerd
- overig niet meer werkend

Education (highest level, whether or not completed)
- primary education (6 years)
- lower vocational training (6+3 years)
- intermediate vocational training (6+4 years)
- lower secondary education (6+4 years)
- intermediate secondary education (6+5 years)
- higher secondary education (6+6 years)
- higher vocational training (6+5+4 years)
- university (6+6+4 years)

Opleiding (N.B. betreft hoogst genoten opleiding, eventueel niet voltooid)
- lager algemeen onderwijs
- lager beroepsonderwijs
- middelbaar algemeen onderwijs
- middelbaar beroepsonderwijs
- hoger algemeen onderwijs
- voorbereidend wetenschappelijk onderwijs
- hoger beroepsonderwijs
- universitair

Self-rated health
What is your general state of health?
1 poor, 2 not so good, 3 fair, 4 good, 5 very good

Zelfbepaling van gezondheid
Hoe is over het algemeen uw gezondheid?
1 slecht, 2 niet zo best, 3 gaat wel, 4 goed, 5 zeer goed

ADL capacity
- Can you walk up and down stairs?
- Can you get up from and sit down in a chair?
- Can you dress and undress yourself?
1 not at all, 2 only with assistance, 3 with much difficulty, 4 with some difficulty, 5 without difficulty

ADL capaciteit
- Kunt U de trap op- en aflopen?
- Kunt U gaan zitten en opstaan uit een stoel?
- Kunt U zich aan- en uitkleden?
1 helemaal niet, 2 alleen met hulp, 3 met veel moeite, 4 met enige moeite, 5 zonder moeite

Appendix 2
Averages (M) for the Loneliness Scale, controlled for sex and age, for face-to-face interviewing of an older Dutch population, based on three-category dichtomized item scores. Deviations (D) for mailed questionnaires, based on five-category dichtomized item scores. 

 

Living with partner

Single, unmarried

Single, divorced

Single, widowed

Multiperson household, without partner

 

M

D

M

M

M

D

M

All

1.7

+.3

3.2

3.5

3.2

+.9

2.6

Sex

 

 

 

 

 

 

 

- male

 

+.4

4.3

3.7

3.8

+1.3

3.4

- female

 

+.1

2.5

3.2

3.2

+.9

2.3

Age

 

 

 

 

 

 

 

- 54-59

1.3

 

 

 

 

 

 

- 60-69

1.5

+.3

 

 

 

(+.3)

 

- 70-79

2.0

+.3

 

 

 

+1.3

 

- 80-89

2.2

+.3

 

 

 

+.8

 

Size personal network

- 0-6

2.8

 

3.8

4.9

4.4

 

3.5

- 7-12

1.8

 

3.2

3.2

3.5

 

2.8

- 13-18

1.6

 

2.9

2.7

2.5

 

1.9

- >18

1.0

 

1.7

(1.1)

2.2

 

1.8

Number of children

- none

2.3

+1.6

 

 

4.4

(–2.2)

 

- 1-3

1.7

+.2

 

 

3.4

+1.2

 

- >3

1.5

 

 

2.9

 

Health

 

 

 

 

 

 

 

- poor

2.2

+.6

4.0

4.8

4.1

+1.8

3.1

- good

1.5

+.1

2.7

2.6

2.8

+.2

2.2

Note: Averages in parentheses are based on about 15 observations
Source: LSN.

Appendix 3
Percentiles for the Loneliness Scale scores for various subsamples; face-to-face interviewing with three answering possibilities among older adults (aged 54-89) living independently.

 Scale score

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

All (weighted data)

19

48

62

73

81

86

91

94

96

97

98

99

All (unweighted data)

18

44

59

69

78

84

89

93

95

97

98

99

Living with partner

22

53

68

78

85

90

94

96

97

98

99

100

- Health: poor

17

44

59

70

78

84

90

93

95

97

98

99

- Health: (very) good

24

58

73

82

89

93

96

97

98

99

99

100

Living alone, unmarried

11

31

43

53

65

73

80

87

94

96

97

99

Living alone, divorced

14

34

46

54

62

72

78

84

86

90

95

98

Living alone, widowed

10

26

40

52

64

73

81

87

92

95

97

99

- Males

6

17

31

43

54

68

78

86

92

96

99

100

- Females

11

29

43

56

67

75

82

88

91

94

97

99

- No children

7

19

29

39

51

59

68

75

81

88

95

99

- 1-3 Children

10

26

40

51

62

72

81

88

92

94

97

99

- >3 Children

11

29

44

59

71

81

87

91

95

97

98

99

- Health: poor

7

21

32

42

53

63

73

81

87

92

96

99

- Health: (very) good

12

30

45

59

71

81

87

92

95

97

98

99

Multiperson household without partner

13

36

53

65

74

81

87

91

94

96

98

99

Source: LSN.

Appendix 4
Reports of research projects in which the Loneliness Scale has been applied

Aben, D.J.M., Laperre-Rengelink, M., Höppener, R.J.E.A., Tabak, C., Theunissen, M., & Lako, C.J. (1989). De leefsituatie van zelfstandig wonende 65 tot 80 jarigen in de regio Geldrop-Valkenswaard [The living conditions of non-institutionalized 65 to 80 year olds in the region Geldrop-Valkenswaard]. GGD Regio Geldrop-Valkenswaard.

Baardman, I. (1989). Ingebeelde lelijkheid [Imagined ugliness]. PhD Dissertation, Vrije Universiteit Amsterdam.

Baecke, J.A.H., de Boer, E., van Harten, C., Hermans, A.G., & van de Sande, J.C.A.M. (1990). Ouderen in 's-Hertogenbosch nu en in 2000: Onderzoeksresultaten. Gezondheidsdienst (GGD) Stadsgewest 's-Hertogenbosch.

Bakker, F., & Fokkema, T. (2005). Effectiviteit van de Schorer Buddyzorg voor homoseksu­ele ouderen in een sociaal isolement. Aangeboden aan tijdschrift.

Bakker, F., Vogelsanger, A., & Fokkema, T. (2003). Buddyzorg voor homoseksuele ouderen in Amsterdam, Gerõn, Tijdschrift over ouder worden en maatschappij, 5, 63-67.

Bakker, F., & Vanwesenbeeck, I. (2004). Waarderings- en effectonderzoek naar de Schorer Buddyzorg voor homoseksuele ouderen in een sociaal isolement. Utrecht: Rutgers Nisso Groep.

Bandell-Hoekstra, E.N.G. (2003). Basisrapport gezondheidsenquête volwassenen 2001. 's Hertogenbosch: GGD Hart voor Brabant.

Bisscheroux, P.F.L.A., Lops, S., & Wolleswinkel, J. (2001). Gezondheidsenquête Zuidhollandse Eilanden 2001. GGD Zuidhollandse Eilanden, Spijkenisse.

Bisschop, M.I., Kriegsman, D.M.W., Beekman, A.T.F., & Deeg, D.J.H. (2004). Chronic diseases and depression: The modifying role of psychosocial resources. Social Science & Medicine, 59, 721-733.

Bloem, B.A., & van Tilburg, T.G. (2006). Minder eenzaam na verhuizing? Rooilijn, Tijdschrift voor wetenschap en beleid in de ruimtelijke ordening, 39, 221-226.

Boon, A.E., & Colijn, S. (2001). Adolescents in residential psychiatric care: Treatment outcome, social support and cultural background. PhD Dissertation, Universiteit Leiden.

Bos, C.A., & de Vries, M. (1997). Ouderenonderzoek Drenthe 1996. GGD Noord en Midden, Zuid-Oost en Zuidwest Drenthe.

Bosma, A.M.M. (1988). De gezondheid van mensen in de derde levensfase: Een onderzoek naar lichamelijke en psychische aspekten [The health status of adults in the third life phase: A study of physical and mental factors]. GGD, Eindhoven.

Bosma, A.M.M., & van Corven, J. (1988). De geestelijke en lichamelijke gezondheid van ouderen in Eindhoven: Een beknopt verslag van een gezondheidsonderzoek. GGD, Eindhoven.

Bouman, A., Leene, G.J.F., & Linnemann, M.A. (1988). Hulpverlening bij eenzaamheid onder hoogbejaarden: Een onderzoek naar de hulp- en dienstverlening onder zelfstandig wonende hoogbejaarden in de Amsterdamse Admiralen en Postjesbuurt [Helping to alleviate loneliness among the oldest old]. Vakgroep Sociologie / Wetenschapswinkel, Vrije Universiteit.

Bremer, R., van de Hiele, C., van Oorde, R., Pijper, B., & Schotanus, E. (1988). Eenzaamheid: Een studie naar eenzaamheid en gezondheidsbeleving bij ouderen. Doctoraalwerkstuk Beleid en Management, EUR.

Broese van Groenou, M.I. (2007). Deelname aan activiteiten. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 60-64). Assen: Van Gorcum.

Broese van Groenou, M.I., & Thomése, G.C.F. (1996). Het relatieve belang van zelfstandig wonen voor het sociaal functioneren van ouderen [The relative importance of living independently for the social functioning of older adults]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 27, 150-158.

Broese van Groenou, M.I., & van Tilburg, T.G. (2007). Andere persoonlijke relaties. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 51-59). Assen: Van Gorcum.

Broese van Groenou, M.I., van Tilburg, T.G., & de Jong Gierveld, J. (1999). Eenzaamheid bij ouderen en kenmerken van de omgeving [Loneliness among older adults: Geographical and neighborhood characteristics]. Mens & Maatschappij, 74, 235-249.

Buunk, A.P., & Prins, K.S. (1998). Loneliness, exchange orientation, and reciprocity in friendships. Personal Relationships, 5, 1-14.

Christ, L., & Muller, M. (1989). Sociale wenselijkheid in survey-onderzoek bij ouderen: Een secundaire analyse van eenzaamheidsvragen in verschillende Nederlandse onderzoeken [Social desirability in survey research among the elderly: A secondary analysis of loneliness questionnaire items in several Dutch studies]. Doctoraalscriptie Methoden en Technieken, Vrije Universiteit.

Cramer, K.M., & Barry, J.E. (1999). Conceptualizations and measures of loneliness: A comparison of subscales. Personality and Individual Differences, 27, 491-502.

Dannenbeck, C. (1995). Im Alter einsam? Zur Strukturveränderung sozialer Beziehungen im Alter. In H. Bertam (Ed.), Das Individuum und Seine Familie (pp. 125-156). Opladen, BRD: Leske und Budrich.

de Boer, E., Baecke, J.A.H., Hermans, A.G., van de Sande, J.C.A.M., & Lucker, T. (1991). Ouderen in 's-Hertogenbosch nu en in 2000: Resultaten van een onderzoek in acht gemeenten. Gezondheidsdienst (GGD) Stadsgewest 's-Hertogenbosch.

de Goede, M.P.M., & Maassen, G.H. (1988). Beleving van niet-werken [The experience of being jobless]. Dissertatie, Rijksuniversiteit Utrecht.

de Jong Gierveld, J. (1985). Empirisch onderzoek naar primaire sociale relaties. In A.B. Berends, J. Dronkers, J.K.M. Gevers, J. de Jong Gierveld, & F. Lammertijn (Eds.), Sociologisch Jaarboek 1985 (pp. 42-58). Deventer: Van Loghum Slaterus.

de Jong Gierveld, J. (1985). Begripsvorming in symbolisch-interactionistisch perspectief: De ontwikkeling van een operationele definitie van eenzaamheid. In W.A. Arts, H.W.A. Hilhorst, & F. Wester (Eds.), Betekenis en interactie: Symbolisch interactionisme als onderzoeksperspectief (pp. 98-112). Deventer: Van Loghum Slaterus.

de Jong Gierveld, J. (1986). Husbands, lovers, and loneliness. In R.A. Lewis & R.E. Salt (Eds.), Men in families (pp. 115-125). London: Sage.

de Jong Gierveld, J. (1986). Loneliness and the degree of intimacy in interpersonal relationships. In R. Gilmour & S.W. Duck (Eds.), The emerging field of personal relationships (pp. 241-250). Hillsdale, NJ: Erlbaum.

de Jong Gierveld, J. (1998). A review of loneliness: Concept and definitions, determinants and consequences. Reviews in Clinical Gerontology, 8, 73-80.

de Jong Gierveld, J. (1999). Eenzaamheid onder ouderen: Een overzicht van het onderzoek. Geron, Tijdschrift voor Sociale Gerontologie, 1, 5-15.

de Jong-Gierveld, J. (2000). Tussen solitude en solidariteit: Nieuwe levensstrategieën van senioren. Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Amsterdam, Mededelingen van de Afdeling Letterkunde, deel 62, nr. 8.

de Jong Gierveld, J. (2007). Persoonlijke banden – maatschappelijke randvoorwaarden. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 81-86). Assen: Van Gorcum.

de Jong Gierveld, J. (2007). Tot slot. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (p. 110). Assen: Van Gorcum.

de Jong Gierveld, J., & Beekink, E. (1989). Veranderende waardenoriëntaties en gedrag: Een vergelijking tussen twee generaties vrouwelijke academici. Bevolking en Gezin, 3, 53-110.

de Jong Gierveld, J., & Dykstra, P.A. (1992). Eenzaamheid onder ouderen. Geriatrie-informatorium, 1-13.

de Jong Gierveld, J., & Dykstra, P.A. (1993). Life transitions and the network of personal relationships: Theoretical and methodological issues. In D. Perlman & W.H. Jones (Eds.), Advances in personal relationships, vol. 4: A research annual (pp. 195-227). London: Jessica Kingsley.

de Jong Gierveld, J., & Dykstra, P.A. (1996). Eenzaamheid komt en gaat met de tijd: Effecten van veranderingen in het sociale netwerk en in gezondheid van 55-plussers op de mate van hun eenzaamheid [Loneliness comes and goes: Unraveling the impact on loneliness of changes in the network of social relationships and changes in the health of older adults]. Mens en Maatschappij, 96, 189-208.

de Jong Gierveld, J., & Dykstra, P.A. (1998). Eenzaam of niet eenzaam? Identificatie van eenzaamheids risico-groepen onder oudere mannen en vrouwen. In M.I. Broese van Groenou, D.J.H. Deeg, C.P.M. Knipscheer, & G.J. Ligthart (Eds.), VU-visies op veroudering (pp. 173-180). Amsterdam: Thela-Thesis.

de Jong Gierveld, J., & Kamphuis, F.H. (1983). The development of a Rasch-type loneliness scale. In Multivariate analysis in the social and behavioral sciences (pp. 65-91). Amsterdam: Siswo.

de Jong Gierveld, J., & Kamphuis, F.H. (1985). The development of a Rasch-type loneliness-scale. Applied Psychological Measurement, 9, 289-299.  Full Text 

de Jong Gierveld, J., & Kamphuis, F.H. (1986). Opname in een verzorgingstehuis: Een oplossing voor eenzame ouderen? [Admission into a nursing home: A solution for lonely elderly?]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 17, 147-156.

de Jong Gierveld, J., & Kamphuis, F.H. (1986). Opname in een verzorgingstehuis: Een oplossing voor eenzame ouderen? [Admission into a nursing home: A solution for lonely elderly?]. Huisarts, Maandblad van de Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen, 10, 563-567.

de Jong Gierveld, J., & Kamphuis, F.H. (1989). Opname in een verzorgingstehuis: Een oplossing voor eenzame ouderen? In J.M.A. Munnichs & G. Uildriks (Eds.), Handboek psychogerontologie (pp. 314-326). Deventer: Van Loghum Slaterus.

de Jong Gierveld, J., Kamphuis, F.H., & Dykstra, P.A. (1987). Old and lonely? Comprehensive Gerontology, 1, 13-17.

de Jong Gierveld, J., Koedoot, N., & Koksma, J. (1987). ... dat komt van jaren: Eerste impressies van een onderzoek naar de levensloop van VU-studentes uit de jaren vijftig [First impressions of a study into the life course of female students who attended the Vrije Universiteit in the fifties]. Amsterdam: VU-Uitgeverij.

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1987). Het meten van persoonlijke ervaringen en gevoelens in vragenlijst-onderzoek: Een studie naar het functioneren van de eenzaamheidsschaal in verschillende onderzoekingen [Measuring personal experiences and emotions with questionnaires: A study of the properties of the Loneliness-scale in different research projects]. In J. de Jong Gierveld & J. van der Zouwen (Eds.), De vragenlijst in sociaal onderzoek: Een confrontatie van onderzoekspraktijk en -methodiek (pp. 67-83). Deventer: Van Loghum Slaterus.

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1987). The partner as source of social support in problem and non-problem situations. Journal of Social Behavior and Personality, 2, 191-200.

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1989). The partner as source of social support in problem and non-problem situations. In M. Hojat & R. Crandell (Eds.), Loneliness: Theory, research, and applications (pp. 191-200). London: Sage.

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1991). Kwaliteitsbepaling van meetinstrumenten via triangulatie. In P.G. Swanborn, J. de Jong Gierveld, T.G. van Tilburg, A.E. Bronner, & G.W. Meijnen (Eds.), Aspecten van onderzoek: Theorie, variabelen en praktijk (pp. 29-64). Rijksuniversiteit Utrecht, Vakgroepen Planning, Organisatie en Beleid & Empirisch Theoretische Sociologie.

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1992). Triangulatie in operationaliseringsmethoden. In G.J.N. Bruinsma & M.A. Zwanenburg (Eds.), Methodologie voor bestuurskundigen: Stromingen en methoden (pp. 273-298). Muiderberg: Coutinho.

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1995). Social relationships, integration, and loneliness. In C.P.M. Knipscheer, J. de Jong Gierveld, T.G. van Tilburg, & P.A. Dykstra (Eds.), Living arrangements and social networks of older adults (pp. 155-172). Amsterdam: VU University Press.

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1999). Living arrangements of older adults in the Netherlands and Italy: Coresidence values and behaviour and their consequences for loneliness. Journal of Cross-Cultural Gerontology, 14, 1-24.

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (2006). A 6-item scale for overall, emotional, and social loneliness: Confirmatory tests on survey data. Research on Aging, 28, 582-598. pdf_icon_small Full Text

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (2007). Inleiding. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 1-3). Assen: Van Gorcum.

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (2007). Uitwerking en definitie van het begrip. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 7-14). Assen: Van Gorcum.

de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (2008). De ingekorte schaal voor algemene, emotionele en sociale eenzaamheid [A shortened scale for overall, emotional and social loneliness]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 39, 4-15.

de Jong Gierveld, J., van Tilburg, T.G., & Dykstra, P.A. (2006). Loneliness and social isolation. In D. Perlman & A. Vangelisti (Eds.), The Cambridge handbook of personal relationships (pp. 485-500). Cambridge, UK: Cambridge University Press.

de Jong Gierveld, J., van Tilburg, T.G., & Lecchini, L. (1997). Socio-economic resources, household composition, and the social network as determinants of well-being among Dutch and Tuscan older adults. Genus, Rivista Internazionale di Demografia, LIII, 75-100.

de Vos, N. (1999). Ouderen geprofileerd: Basisrapport 1999. Gewestelijke Gezondheidsdienst Eemland, Amersfoort.

de Leeuw, E.D. (1992). Data quality in mail, telephone, and face-to-face surveys. PhD Dissertation, Vrije Universiteit Amsterdam.

Dykstra, P.A. (1990). Disentangling direct and indirect gender effects on the supportive network. In C.P.M. Knipscheer & T.C. Antonucci (Eds.), Social network research: Substantive issues and methodological questions (pp. 55-65). Lisse: Swets & Zeitlinger.

Dykstra, P.A. (1990). Next of (non)kin: The importance of primary relationships for older adults' well-being [Naaste verwanten en niet-verwanten: De betekenis van primaire relaties voor het welbevinden van ouderen]. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Dykstra, P.A. (1993). The differential availability of relationships and the provision and effectiveness of support to older adults. Journal of Social and Personal Relationships, 10, 355-370.

Dykstra, P.A. (1995). Loneliness among the never and formerly married: The importance of supportive friendships and a desire for independence. Journal of Gerontology, 50B, S321-S329.

Dykstra, P.A. (2004). Diversity in partnership histories: Implications for older adults' social integration. In C. Phillipson, G. Allan, & D. Morgan (Eds.), Social networks and social exclusion: Sociological and policy issues (pp. 117-141). London: Ashgate.

Dykstra, P.A., & de Jong Gierveld, J. (1994). The theory of mental incongruity: With a specific application to loneliness among widowed men and women. In R. Erber & R. Gilmour (Eds.), Theoretical frameworks in personal relationships(pp. 235-259). Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Dykstra, P.A., & de Jong Gierveld, J. (1999). Differentiële kansen op eenzaamheid onder ouderen: De betekenis van type partnerrelatie, partnergeschiedenis, gezondheid, sociaal-economische positie en sociale relaties [Loneliness differentials among older adults: The importance of type of partner, partner history, health, socioeconomic position, and social relationships]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 30, 212-224.

Dykstra, P.A., & de Jong Gierveld, J. (2004). Gender and marital-history differences in emotional and social loneliness among Dutch older adults. Canadian Journal on Aging, 23, 141-155.

Dykstra, P.A., & Fokkema, T. (2001). Emotionele en sociale eenzaamheid onder gescheiden en gehuwde mannen en vrouwen: De deficiet- en cognitieve benaderingen vergeleken. Nederlands Tijdschrift voor de Psychologie, 56, 177-190.

Dykstra, P.A., & Fokkema, T. (2007). Social and emotional loneliness among divorced and married men and women: Comparing the deficit and cognitive perspective. Basic and Applied Social Psychology, 29, 1-12.

Dykstra, P.A., Van Tilburg, T.G., & De Jong Gierveld, J. (2005). Changes in older adult loneliness: Results from a seven-year longitudinal study. Research on Aging, 26, 725-747.

Eisses, A.M.H., Kluiter, H., Jongenelis, K., Pot, A.M., Beekman, A.T.F., & Ormel, J. (2004). Risk indicators of depression in residential homes. International Journal of Geriatric Psychiatry, 19, 634-640.

Enders-Slegers, J.M.P. (2000). Een leven lang goed gezelschap: Empirisch onderzoek naar de betekenis van gezelschapsdieren voor de kwaliteit van leven van ouderen. Dissertatie, Universiteit Utrecht.

Fokkema, T. (2004). Aanpak van eenzaamheid: theorie en praktijk. In J. Steyaert (Red.), Esc@pe…als je wereld kleiner wordt. Eindhoven: Fontys Hogescholen, pp. 11-25.

Fokkema, T. (2007). Werken aan verwerking. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 105-109). Assen: Van Gorcum.

Fokkema, T., & de Jong Gierveld, J. (2003). Eenzaamheidsinterventies onder ouderen: Praktijk en wetenschap bundelen de krachten, Gerõn, Tijdschrift over ouder worden en maatschappij, 5, 54-59.

Fokkema, T., & Knipscheer, C.P.M. (2007). Escape loneliness by going digital: A quantitative and qualitative evaluation of a Dutch experiment in using ECT to overcome loneliness among older adults. Aging & Mental Health, 11, 496-504.

Fokkema, T., Knipscheer, K., & Osté, J. (2005). Digitaal de eenzaamheid te lijf. Aangeboden aan tijdschrift.

Fokkema, T., Knipscheer, K., & Teklenburg, A. (2004). Ervaringen en belevingen. In J. Stey­aert (Red.), Esc@pe…als je wereld kleiner wordt. Eindhoven: Fontys Hogescho­len, pp. 53-71.

Fokkema, T., & Stevens, N.L. (2007). Typen van interventies. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 95-99). Assen: Van Gorcum.

Fokkema, T., & Stevens, N. (2007). Interventieprojecten uitgelicht. In T.G.van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (p. 100-104) Assen: van Gorcum.

Fokkema, T., & Steyaert, J. (2005). Achter de geraniums of achter het computerscherm: Eenzaamheid van ouderen in de digitale wereld. Tijdschrift Sociale Interventie, 2, 19-22.

Fokkema, T., & van Tilburg, T.G. (2003). Een vergelijkend effectonderzoek naar interventies ter voorkoming en vermindering van eenzaamheid onder ouderen: Tussenrapportage. Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut, Den Haag / Vrije Universiteit Amsterdam, Rapport uitgebracht aan de stichting Sluyterman van Loo.

Fokkema, T., & van Tilburg, T.G. (2005). Eenzaamheidsinterventies in woonzorgcentra: Helpen ze echt? Gerõn, Tijdschrift over ouder worden en maatschappij, 7, 72-75.

Fokkema, T., & van Tilburg, T.G. (2005). Eenzaam en dan? De (on-)mogelijkheden van interventies bij ouderen. Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut, Den Haag / Vrije Universiteit Amsterdam. Eindrapportage aan de Stichting Sluyterman van Loo van een vergelij­kend effect- en procesevaluatieonderzoek naar interventies ter voorko­ming en vermindering van eenzaamheid onder ouderen. ISBN 90-810191-1-2

Fokkema, T., & van Tilburg, T.G. (2006). Een panacee voor eenzaamheid bestaat niet: Bestrijding en preventie vereist zeer gerichte aanpak. Gerõn, Tijdschrift over ouder worden en maatschappij, 8, 43-47.

Fokkema, T., & van Tilburg, T.G. (2006). Aanpak van eenzaamheid: Helpt het? Een vergelij­kend effect- en procesevaluatieonderzoek naar interventies ter voorko­ming en vermindering van eenzaamheid onder ouderen. Den Haag, Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut, rapport no. 69.

Fokkema, T., & van Tilburg, T.G. (2007). Zin en onzin van eenzaamheidsinterventies bij ouderen. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 38, 185-203.

Fokkema, T., & van Tongeren, L. (2005). How to Esc@pe loneliness? Een experiment om met ICT uit eenzaamheid te geraken. Aangeboden aan tijdschrift.

Gemeente Den Haag. (2006). Gezondheidsmonitor 2006. Gemeente Den Haag; Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn; Productgroep Epidemiologie, Gezondheidsvoorlichting en GGD-beleid; Afdeling Epidemiologie.

Gerritsen, L. (1997). Meten met twee maten: Het meten van eenzaamheid en relatieverbrekingen bij jong-volwassenen. Amsterdam: Dissertatie Vrije Universiteit.

GGD Zuidelijk Zuid-Limburg, GGD Westelijke Mijnstreek, GGD Oostelijk Zuid-Limburg, GGD Midden-Limburg en GGD Noord-Limburg (1998). Limburgse gezondheidsenquête 1998.

Gerritsen, L., & de Jong Gierveld, J. (1995). Validating the De Jong Gierveld's loneliness measurement instrument: Young adults' concepts of loneliness investigated by means of the vignette technique. In J.J. Hox & W. Jansen (Eds.), Measurement problems in social and behavioral research. Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut.

Haveman-Nies, A. (1998). Ouderen in de regio Achterhoek: De gezondheid, leefsituatie en de zorgbehoefte van zelfstandig wonende ouderen in beeld. Doetinchem: GGD Regio Achterhoek.

Havens, B., & Hall, M. (2001). Social isolation, loneliness and the health of older adults. Indian Journal of Gerontology, 14, 144-153.

Hoeymans, N., & Jas, P. (1989). Eenzaamheid in verzorgingstehuizen [Loneliness in personal care homes]. Doctoraalscriptie Psychologie/Sociologie, Landbouwuniversiteit Wageningen.

Hortulanus, R., Machielse, A., & Meeuwesen, L. (2003). Sociaal isolement: Een studie over sociale contacten en sociaal isolement in Nederland. 's-Gravenhage: Elsevier Overheid.

Hox, J.J. (1995). Applied multilevel analysis. Amsterdam: TT-publikaties.

Jansen, W., Dessens, J.A.G., & Priem, H.D. (1990). Operationalization and measurement: The primacy of objective data. In J.J. Hox & J. de Jong Gierveld (Eds.), Operationalization and research strategy (pp. 199-212). Lisse: Swets.

Kef, S. (1999). Outlook on relations: Personal networks and psychosocial characteristics of visually impaired adolescents. PhD Dissertation, University of Amsterdam.

Klüter, W.J. (1989). Oral self-care for dentate elderly: Evaluation of a dental health education experiment. PhD Dissertation, Nijmegen University.

Knipscheer, C.P.M., Dykstra, P.A., de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1995). Living arrangements and social networks as interlocking mediating structures. In C.P.M. Knipscheer, J. de Jong Gierveld, T.G. van Tilburg, & P.A. Dykstra (Eds.), Living arrangements and social networks of older adults (pp. 1-14). Amsterdam: VU University Press.

Knipscheer, C.P.M., Dykstra, P.A., van Tilburg, T.G., & de Jong Gierveld, J. (1998). Leefvormen en sociale netwerken van ouderen: Een selectie van bevindingen uit een NESTOR-studie [Living arrangements and social networks of older adults: A selection of findings from a Nestor study]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 29, 110-119.

Knipscheer, C.P.M., & Van Tilburg, T.G. (2003). Family characteristics and loneliness among older parents. In V.L. Bengtson & A. Lowenstein (Eds.), Global aging and challenges to families (pp. 143-158). Hawthorne, NY: Aldine de Gruyter.

Koedoot, C.G., Hommel, A.A.C., & Knipscheer, C.P.M. (1990). De ouderen in het project Individuele Zorgsubsidie, deel I: Verslag van de eerste meting van het evaluatie-onderzoek. Vakgroep Sociologie, Vrije Universiteit.

Kooij, L.R. (1988). Eenoudergezinnen in de huisartspraktijk [Single-parent families in general practice]. PhD Dissertation, Rijksuniversiteit Leiden.

König-Zahn, C., Furer, J.W., & Tax, B. (1994). Het meten van de gezondheidstoestand (2), Lichamelijke gezondheid, sociale gezondheid: Beschrijving en evaluatie van vragenlijsten. Assen: Van Gorcum.  

Korporaal, M., Broese van Groenou, M.I., & van Tilburg, T.G. (2008). Effects of own and spousal disability on loneliness among older adults. Journal of Aging and Health, 20, 306-325.

Kramer, K., & Kerkstra, A. (1991). Eenzaamheid van bewoners in een verzorgingstehuis. Utrecht: NIVEL.

Kramer, S.E., Allessie, G.H.M., Dondorp, A.W., Kapteyn, T.S., & Zekveld, A.A. (2003). Pre­ventie vereenzaming bij slechthorende ouderen: Ontwikkeling van een lespakket voor de thuissituatie voor slechthorende ouderen en hun (goedhorende) naasten (eindrap­port). Amsterdam: VU medisch centrum, Afdeling Audiologie/KNO.

Kramer, S.E., Kapteyn, T.S., Kuik, D.J., & Deeg, D.J.H. (2002). The association of hearing impairment and chronic diseases with psychosocial health status in older age. Journal of Aging and Health, 14, 122-137.

Kranenbarg, J.K. (1998). Ouderen voor ouderen: Een onderzoek naar eenzaamheid onder zelfstandigwonende 75-plussers in de gemeenten Dronten en Zeewolde. Doctoraalscriptie, Huishoudstudies, Universiteit Wageningen.

Legters, W. (2004). Eenzaamheid onder ouderen in woonzorgcentra: Rapportage na de eindmeting (T2-meting) (eindrapport). Arnhem: Reinoud Advies BV.

Legters, W., & Fokkema, T. (2003). Aanpak van eenzaamheid onder ouderen in woonzorg­centra. Gerõn, Tijdschrift over ouder worden en maatschappij, 5, 58-62.

Liefbroer, A.C., & de Jong Gierveld, J. (1990). Age differences in loneliness among young adults with and without a partner relationship. In P.J.D. Drenth, J.A. Sergeant, & R.J. Takens (Eds.), European perspectives in psychology (pp. 265-278). Chichester: Wiley.

Linnemann, M.A. (1996). Een eenzaam (s)lot?: Een integratie van verklaringen van eenzaamheid onder ouderen boven de 75 jaar [An integral explanation of loneliness of elderly people over 75 years old]. PhD Dissertation, Vrije Universiteit Amsterdam.

Linnemann, M.A., & Leene, G.J.F. (1989). Eenzaamheid onder ouderen [Loneliness among older adults]. Tijdschrift voor Agologie, 18, 344-357.

Linnemann, M.A., & Leene, G.J.F. (1990). Eenzaamheid onder hoogbejaarden en de interventiemogelijkheden van hulpverleners in de eerste lijn: Verslag van een inventariserend onderzoek in twee buurten in Amsterdam [Practitioners and volunteers confronting loneliness in the oldest old]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 21, 161-168.

Linnemann, M.A., Leene, G.J.F., Bettink, K., Schram, M., & Voermans, J. (1990). Uit eenzaamheid: Over hulpverlening bij ouderen. Houten: Bohn, Stafleu, Van Loghum.

Linnemann, M.A., van Linschoten, C.P., Royers, T., Nelissen, H., & Nitsche, B.C.M. (2001). Eenzaam op leeftijd: Interventies bij eenzame ouderen. Utrecht: Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn.

Loenen, H.M.J.A., & Jacobs, M.E. (1997). Leefsituatie 50+: Een verkennend onderzoek bij 50-plussers in de Haagse randgemeenten. GGD West-Holland, Voorburg.

Lauder, W., Sharkey, S., & Mummery, K. (2004). A community survey of loneliness. Journal of Advanced Nursing, 46, 88-94.

Luijkx, K.G. (2001). Zorg, wie doet er wat aan: Een studie naar zorgarrangementen van ouderen. Dissertatie, Wageningen Universiteit.

Martina, C.M.S., & Stevens, N.L. (2006). Breaking the cycle of loneliness?: Psychological ef­fects of a friendship enrichment program for older women. Aging & Mental Health, 10, 467-475.

Maarsingh, E.J., & Hoeven, H. (1998). Wat heet oud?: Een inventariserend onderzoek naar de gezondheid en het welbevinden van zelfstandig wonende ouderen in de regio Stedendriehoek. GGD Regio Stedendriehoek, Apeldoorn.

Meeuwesen, L., Hortulanus, R., & Machielse, A. (2001). Social contacts and social isolation: A typology. The Netherlands' Journal of Social Sciences, 37, 132-154.

Moorer, P., & Suurmeijer, T.P.B.M. (1992). Sociaal isolement en eenzaamheid: Een onderzoek onder ouderen in de stad Groningen. Groningen: Styx.

Moorer, P., & Suurmeijer, T.P.B.M. (1993). Unidimensionality and cumulativeness of the loneliness scale using mokken scale analysis for polychotomous items. Psychological Reports, 73, 1324-1313.

Moorer, P., & Suurmeijer, T.P.B.M. (2001). The effects of neighbourhoods on size of social network of the elderly and loneliness: A multilevel approach. Urban studies, 38, 105-118.

Onrust, S., & Smit, F. (2005). Succesfactoren in vriendendiensten. Utrecht, Trimbos-instituut.

Oude Vrielink, P. (1998). Oud en wel beschouwd: Onderzoek naar gezondheid, welzijn en zorgbehoefte van zelfstandig wonende ouderen in de regio Nijmegen. GGD Regio Nijmegen.

Pallast, E.G.M., van Bon-Martens, M.J.H., Schaerlaeckens, C.J.M., & Heijnen, J.F.A.A.M. (2001). Ouderenonderzoek 2000 regio Brabant-Noordoost: Een onderzoek naar de zelfredzaamheid, gezondheid, woon- en zorgsituatie van 65-plussers. GGD Hart voor Brabant, 's Hertogenbosch.

Penninx, B.W.J.H., van Tilburg, T.G., Deeg, D.J.H., Kriegsman, D.M.W., Boeke, A.J.P., & van Eijk, J.Th.M. (1997). Direct and buffer effects of social support and personal coping resources in individuals with arthritis. Social Science and Medicine, 44, 392-402.

Penninx, B.W.J.H., van Tilburg, T.G., Kriegsman, D.M.W., Boeke, A.J.P., Deeg, D.J.H., & van Eijk, J.Th.M. (1999). Social network, social support, and loneliness in older persons with different chronic diseases. Journal of Aging and Health, 11, 151-168.

Penninx, B.W.J.H., van Tilburg, T.G., Kriegsman, D.M.W., Deeg, D.J.H., Boeke, A.J.P., & van Eijk, J.Th.M. (1997). Effects of social support and personal coping resources on mortality in older age: The Longitudinal Aging Study Amsterdam. American Journal of Epidemiology, 146, 510-519.

Peters, A., & Liefbroer, A.C. (1997). Beyond marital status: Partner history and well-being in old age. Journal of Marriage and the Family, 59, 687-699.

Priem, H.D. (1988). Eenzaamheid: Een methoden-vergelijkend onderzoek [Loneliness: Comparing methods]. Doctoraalscriptie vakgroep Empirisch-Theoretische Sociologie, Rijksuniversiteit Utrecht.

Post, W.J., van Duijn, M.A.J., & van Baarsen, B. (2001). Single-peaked or monotone tracelines? On the choice of an IRT model for scaling data. In A. Boomsma, M.A.J. van Duijn, & T.A.B. Snijders (Eds.), Essays on item response theory (pp. 391-414). New York: Springer.

Sadler, E., Braam, A.J., Broese van Groenou, M.I., Deeg, D.J.H., & van der Geest, S. (2006). Cosmic transcendence, loneliness and exchange of emotional support with adult children: A study among older parents in the Netherlands. European Journal of Aging, 3, 146-154.

Scharf, T., & Smith, A.E. (2004). Older people in urban neighbourhoods: Addressing the risk of social exclusion in later life. In C. Phillipson, G. Allan, & D. Morgan (Eds.), Social networks and social exclusion: Sociological and policy issues (pp. 162-179). London: Ashgate.

Schuijt-Lucassen, N.Y., & Deeg, D.J.H. (2006). Ouderen in Amsterdam: Omvang en risicofactoren van depressie, sociaal isolement en verlies van regie over eigen leven. GGD Amsterdam.

Smit, J.H., & Comijs, H.C. (2000). Longitudinaal onderzoek bij ouder wordende respondenten: Participatie en de kwaliteit van gegevens verkregen met behulp van vragenlijsten [Longitudinal research in elderly populations: Participation and quality of data collected with questionnaires]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 31, 184-189.

Smitsmans, H. (1986). Eenzaamheid als gezondheidsprobleem: Een rangordening van interventies en voorzieningen [Loneliness as a problem of health: A ranking of interventions]. Doctoraalscriptie Gezondheidswetenschappen, Universiteit Maastricht.

Spruit, I.P., Verkleij, H., de Jong Gierveld, J., & Steverink, E. (1987). Eenzaamheid en de rol van ondersteunende contacten en zorgen bij werkloosheid [Loneliness and the role of supportive ties and worries among the unemployed]. In I.P. Spruit & F. Tazelaar (Eds.), Leven met werkloosheid (pp. 49-63). Groningen: Wolters.

Stevens, N.L. (1988). Aanpassing aan het verlies van de partner bij oudere weduwen [Adaption to the loss of the partner among older widows]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 19, 169-176.

Stevens, N.L. (1989). Well-being in widowhood: A question of balance. PhD Dissertation, Nijmegen University.

Stevens, N.L. (1989). Een cognitief-theoretische benadering van eenzaamheid bij ouderen. In A.M. Collot d'Escury-Koenigs & M. Taal (Eds.), Eenzaamheid en identiteit over de levensloop: Onderzoek en praktijk (pp. 117-130). Erlbaum.

Stevens, N.L. (2001). Combating loneliness: A friendship enrichment programme for older women. Ageing & Society, 21, 183-202.

Stevens, N.L. (2007). Verwerking van eenzaamheid. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 89-94). Assen: Van Gorcum.

Stevens, N.L., & Martina, C.M.S. (2006) Eenzaamheidsinterventies bij ouderen: Ordening en effectiviteit. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 37, 44-50.

Stevens, N.L., Martina, C.M.S., & Westerhof, G.J. (2006). Meeting the need to belong: Predicting effects of a friendship enrichment program for older women. Gerontologist, 46, 495-502.

Stevens, N.L., & van Tilburg, T.G. (2000). Stimulating friendship in later life: A strategy for reducing loneliness among older women. Educational Gerontology, 26, 15-35.

Stevens, N.L., & Westerhof, G.J. (2006). Partners and others: Social provisions and loneliness among married Dutch men and women in the second half of life. Journal of Social and Personal Relationships, 23, 921-941.

Stevens, N.., & Westerhof, G.J. (2006). Marriage, social integration, and loneliness in the second half of life: A comparison of Dutch and German men and women. Research on Aging, 28, 713-729.

Steverink, N. (1996). Zo lang mogelijk zelfstandig: Naar een verklaring van verschillen in oriëntatie ten aanzien van opname in een verzorgingstehuis onder fysiek kwetsbare ouderen. Dissertatie, Universiteit Groningen.

Thomése, G.C.F. (2007). Woonomgeving. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 65-73). Assen: Van Gorcum.

Tijhuis, M.A.R., de Jong Gierveld, J., Feskens, E.J.M., & Kromhout, D. (1999). Changes in and factors related to loneliness in older men: The Zutphen Elderly Study. Age and Ageing, 28, 491-495.

van Baarsen, B. (2001). How's life? Adaptation to widowhood in later life and the consequences of partner death on the experienced emotional and social loneliness. PhD Dissertation, Vrije Universiteit Amsterdam.

van Baarsen, B. (2002). Theories on coping with loss: The impact of social support and self-esteem on adjustment to emotional and social loneliness following a partner's death in later life. Journal of Gerontology, B57, S33-S42.

van Baarsen, B., & Broese van Groenou, M.I. (2001). Partner loss in later life: Gender differences in coping shortly after bereavement. Journal of Loss and Trauma, 6, 243-262.

van Baarsen, B., Smit, J.H., Snijders, T.A.B., & Knipscheer, C.P.M. (1999). Do personal conditions and circumstances surrounding partner loss explain loneliness in newly bereaved older adults? Ageing & Society, 19, 441-469.

van Baarsen, B., Snijders, T.A.B., Smit, J.H., & van Duijn, M.A.J. (2001). Lonely but not alone: Emotional isolation as two distinct dimensions of loneliness in older people. Educational and Psychological Measurement, 61, 119-135.

van Baarsen, B., van Duijn, M.A.J., Smit, J.H., Snijders, T.A.B., & Knipscheer, C.P.M. (2002). Patterns of adjustment to partner loss in old age: The Widowhood Adaptation Longitudinal Study. Omega, Journal of Death and Dying, 44, 5-36.

van Bon-Martens, M.J.H., & Baecke, J.A.H. (1995). Ouderen van het Maasland in beeld: Zelfredzaamheid, zorg- en woonsituatie van zelfstandig wonende 65-plussers. Gewestelijke Gezondheidsdienst Brabant-Noordoost.

van Bon-Martens, M.J.H. (1996). Basisrapport gezondheidsenquête 1995, streekgewest Brabant-Noordoost. Gewestelijke Gezondheidsdienst Brabant-Noordoost.

van den Bos, E., & Meulenbroeks, A. (2004). Eindverslag pilotproject “Vriendendienst voor psychisch kwetsbare ouderen”, Oosterschelderegio, januari 2002 tot april 2004. Goes: Emergis.

van den Elzen, A.J., & Fokkema, C.M. (2006). Huisbezoeken bij ouderen in Leiden: Een onderzoek naar het effect op eenzaamheid. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 37, 142-146.

van den Elzen, A.J., & Pepels, R. (2003). Wie vraagt voelt zich minder eenzaam!?: Evaluatieonderzoek van vraaggestuurde interventies om eenzaamheid terug te dringen, eindrapport. Stichting Prismant, Utrecht.

van Doorn, L.J. (1987). Het gebruik van microcomputers in panelonderzoek [The use of microcomputers in panel research]. In Recente ontwikkelingen in het marktonderzoek (pp. 9-21). Jaarboek '87-88 van de Nederlandse Vereniging van Marktonderzoekers.

van Eijk, L.M., Kempen, G.I.J.M., & van Sonderen, F.L.P. (1994). Een korte schaal voor het meten van sociale steun bij ouderen: De SSL12-I [A short scale for the measurement of social support among the elderly: The SSL12-I]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 25, 192-196.

van Heelsum, A.J. (1993). De invloed van de etnische afkomst van interviewers in een interview rond etniciteit. Migrantenstudies, 16-34.

van Heelsum, A.J. (1997). De etnisch-culturele positie van de tweede generatie Surinamers. PhD Dissertation, Vrije Universiteit Amsterdam.

van Koningsveld, R., van Linschoten, P., & Moorer, P. (2003). Eindverslag Post Actief. Gro­ningen: ARGO.

van Kordelaar, K.A.C.M., Stevens, N.L., & Pleiter, A. (2004). Goed gezelschap in een groot huis: Een programma gericht op bevordering van sociaal contact in een verzorgings­huis. Centrum voor Psychogerontologie, Radboud Universiteit Nijmegen.

van Kordelaar, K., Stevens, N., & Pleiter, A. (2006). Samen eenzaamheid verminderen: Gespreksgroepen in een verzorgingshuis. Gerõn, 8, 48-51.

van Sonderen, F.L.P. (1991). Het meten van sociale steun [The measurement of social support]. PhD Dissertation, Rijksuniversiteit Groningen.

van Tilburg, T.G. (1985). Supportive relationships and loneliness: Suggestions for the improvement of support networks as guidelines for research and policy. In J.A. Yoder, J.M.L. Jonker, & R.A.B. Leaper (Eds.), Support networks in a caring community (pp. 215-225). Dordrecht: Nijhoff.

van Tilburg, T.G. (1985). De betekenis van ondersteuning in primaire sociale relaties: Uitwerking ten behoeve van een onderzoek naar de ervaren ondersteuning, de gewenste verbondenheid, en eenzaamheid [The significance of social support in primary relationships in the context of experienced support, need for social affiliation, and loneliness]. Amsterdam: VU-uitgeverij.

van Tilburg, T.G. (1988). Verkregen en gewenste ondersteuning in het licht van eenzaamheidservaringen [Obtained and desired social support in association with loneliness]. PhD Dissertation, Vrije Universiteit Amsterdam.

van Tilburg, T.G. (1989). Een gevarieerd en uitgebreid relatienetwerk: Vroege determinanten van sucesvolle 'coping' met scheiding [A variegated and extended network of personal relationships: Early determinants of successful coping with divorce]. Mens en Maatschappij, 64, 58-70.

van Tilburg, T.G. (1990). Eenzaamheid onder met partner samenwonende mannen en vrouwen in verschillende gezinsfases [Loneliness among men and women living with a partner in different stages of the life cycle]. Gezin, Tijdschrift voor Primaire Leefvormen, 2, 17-31.

van Tilburg, T.G. (1990). Support in close relationships: Is it better to assess the content or the type of relationships? In C.P.M. Knipscheer & T.C. Antonucci (Eds.), Social network research: Substantive issues and methodological questions (pp. 151-160). Lisse: Swets & Zeitlinger.

van Tilburg, T.G. (1990). The size of the supportive network in association with the degree of loneliness. In C.P.M. Knipscheer & T.C. Antonucci (Eds.), Social network research: Substantive issues and methodological questions (pp. 137-150). Lisse: Swets & Zeitlinger.

van Tilburg, T.G. (1998). Interviewer effects in the measurement of personal network size: A non-experimental study. Sociological Methods & Research, 26, 300-328.

van Tilburg, T.G. (2005). Gesloten uitbreiding: Sociaal kapitaal in de derde en vierde levensfase. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Sociale Gerontologie aan de faculteit der Sociale Wetenschappen van de Vrije Universiteit op 8 december 2005.

van Tilburg, T.G. (2006). Sociaal kapitaal in de derde en vierde levensfase. Gerõn, Tijdschrift over ouder worden en maatschappij, 8, 15-18.

van Tilburg, T.G. (2007). De partner. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 41-50). Assen: Van Gorcum.

van Tilburg, T.G. (2007). Prevalentie. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 24-30). Assen: Van Gorcum.

van Tilburg, T.G. (2007). Typen van eenzaamheid. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 31-37). Assen: Van Gorcum.

van Tilburg, T.G., & de Jong Gierveld, J. (1999). Cesuurbepaling van de eenzaamheidsschaal [Cutting scores on the De Jong Gierveld Loneliness Scale]. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 30, 158-163.

van Tilburg, T.G., & de Jong Gierveld, J. (Red.) (2007). Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak. Assen: Van Gorcum.

van Tilburg, T.G., & de Jong Gierveld, J. (2007). Het vaststellen van eenzaamheid. In T.G. van Tilburg & J. de Jong Gierveld (Red.), Zicht op eenzaamheid: Achtergronden, oorzaken en aanpak (pp. 15-23). Assen: Van Gorcum.

van Tilburg, T.G., de Jong Gierveld, J., Lecchini, L., & Marsiglia, D. (1998). Social integration and loneliness: A comparative study among older adults in the Netherlands and Tuscany, Italy. Journal of Personal and Social Relationships, 15, 740-755.

van Tilburg, T.G., & de Leeuw, E.D. (1991). Stability of scale quality under different data collection procedures: A mode of comparison on the 'de Jong Gierveld Loneliness Scale'. International Journal of Public Opinion Research, 3, 69-85.

van Tilburg, T.G., Havens, B., & de Jong Gierveld, J. (2004). Loneliness among older adults in the Netherlands, Italy and Canada: A multifaceted comparison. Canadian Journal on Aging, 23, 169-180.

van Tilburg, T.G., van Sonderen, F.L.P., & Ormel, J. (1991). The measurement of reciprocity in ego-centered networks of personal relationships: A comparison of different indices. Social Psychology Quarterly, 54, 54-66.

Vanden Boer, L., & Pauwels, K. (2005). Eenzame ouderen: mythe of realiteit? www.cbgs.be, bijdragen onderzoek, 11 februari 2005.

Vermeulen, C.A., & Bosma, A.M.M. (1992). De gezondheid van ouderen: Epidemiologie en beleid [Health of the elderly: Epidemiology and social policy]. PhD Dissertation, Universiteit van Amsterdam.